Την γνώρισα πριν 33 χρόνια, πιτσιρίκα εγώ, αλλά ήδη «μέσα στα πράγματα». Παρουσίαζα μια εκδήλωση στην Ένωση Σμυρναίων Νίκαιας. Η κ. Δόμνα μαζί με τον Μπαρπα - Μαθιό Μπαλαμπάνη στο γνωστό κουζινάκι. Πίναμε καφέ πριν το ξεκίνημα. Εκείνος έπαιζε διαρκώς τουμπερλέκι, σχεδόν δεν το άφηνε από τα χέρια του κι εκείνη μουρμούριζε κάποιο τραγούδι. Τραγουδούσα μαζί τους με την αβλεψία και το κουράγιο της νιότης που δεν γνωρίζει «ποιους συναντά».
-Από πού είσαι Σμυρνιά;
-Από την γιαγιά μου. Είχε πατέρα Σμυρνιό, τον έχασε στην Καταστροφή.
-Τραγουδάει η γιαγιά σου;
-Όχι, η μάνα της ήτανε μανιάτισσα.
-Κρίμα.
Ναι, κρίμα. Δεν είχα τίποτε να της δώσω. Ούτε μια μνήμη της γιαγιά μου να βοηθήσει το πολύτιμο έργο της. Μόνο την φωνή μου, καλή τότε αν και κάπνιζα ήδη, και το όλο λατρεία βλέμμα μου. Δεν ήξερα καλά καλά τι ήταν εκείνες οι στιγμές που σαν παιδί ζούσα και ήταν πολλές. Στιγμές που προίκισαν τη ζωή μου με μνήμες αλλά και γνώσεις.
Η παρουσία της δεν ήταν ελκυστική. Ούτε η φωνή της όταν μιλούσε. Σχεδόν αισθανόμουν ότι δεν την ενδιέφερε τίποτε άλλο πλην του παραδοσιακού τραγουδιού.
Παθιασμένη.
Από τους παθιασμένους ανθρώπους έχεις πάντα κάτι να μάθεις… αν θες.
Γιατί εκείνοι θέλουν. Αυτό θέλουν. Να μάθουμε εκείνο που το πάθος τους οδήγησε να ανακαλύψουν. Κι από την Δόμνα Σαμίου μάθαμε πολλά.
Δεν ξέρω αν ήταν όλα σωστά. Όμως σ’ εκείνην, κυρίως, από την παλιά γενιά των ερευνητών της ανεξάντλητης αυτής πηγής, της ελληνικής παράδοσης και ειδικά του παραδοσιακού τραγουδιού, οφείλουμε την εθνική απενοχοποίησή του. Το παραδοσιακό τραγούδι έγινε προίκα όλων μας και έπαψε να είναι «εθνικό» και ενίοτε εθνοσωτήριο άκουσμα. Ανακαλύψαμε τους χυμούς του και άνοιξε ο δρόμος που ελπίζω ότι κατάληξή του θα έχει όχι το φολκλόρ αλλά την αλήθεια.
Αντίο κ. Δόμνα. Ευχαριστούμε!!!
